Iets nieuws door denken voortbrengen. Bedenken drukt dit in het algemeen uit, en kan ook van zeer eenvoudige denkbeelden gezegd worden, bv. een naam bedenken. In uitdenken ligt het denkbeeld van eene opzettelijke inspanning van het denkvermogen, zoodat men het denkbeeld in alle deelen geordend en voltooid ter uitvoering kan overgeven. Hij heeft een nieuw middel uitgedacht om de menschen tot betaling te dwingen. Verzinnen ziet meer op het krijgen eener gelukkige ingeving door de werking van het vernuft of de phantasie. Vandaar dat verzinnen ook de bijbeteekenis heeft van verdichten, dat eigenlijk beteekent iets verzinnen, dat niet waar is. Ik zou je nog graag eene mooie geschiedenis vertellen, maar ik weet er heusch geen meer te verzinnen. Een verdicht feit, verhaal.

Iets nieuws bedenken.

Uitdenken wijst aan, dat men het gevondene uit verschillende reeds aanwezige gegevens opzettelijk bedacht heeft en er zich op heeft toegelegd een afgewerkt geheel te verkrijgen. Het heeft dus veel overeenkomst met uitvinden, maar dit laatste onderstelt, dat ook het bloote toeval den uitvinder kan helpen. De beweegkracht voor die machine is vernuftig uitgedacht (d.w.z., uit de voorhanden gegevens, n.l. de wetten van beweging, is deze nieuwe beweegkracht door denken gevonden).

Verzinnen onderstelt ook wel een inspannen van onze gedachten, maar het wijst er vooral op, dat de fantasie de hoofdrol vervult. Het kost mij veel moeite, allerlei voorbeelden te verzinnen. Soms duidt verzinnen aan, dat een of andere bewering, die men voor waarheid uitgeeft, geheel onwaar is. Dit bericht is van het begin tot het einde geheel verzonnen.

Verdichten wijst er met nadruk op, dat het verzon-nene als louter vrucht der verbeelding geen geloof verdient; men wil dus het verdichte niet als waarheid uitgeven, zooals bij verzinnen het geval is. De hoofdpersoon in dezen historischen roman is geheel verdicht.