Al deze woorden wijzen eene werking van geest en wil aan om iets ten uitvoer te brengen. Voornemen en plan drukken dit zonder meer uit. Zijt gij voornemens naar de societeit te gaan? Gaat men tot het vaststellen der middelen en het beramen der wijze van uitvoering over, dan vormt men een ontwerp. Ook plan kan men in deze beteekenis gebruiken. Een ontwerp van een gebouw, van een brief, van eene wet. Toeleg is de voorbereiding en het maken der schikkingen tot de uitvoering, die tegen iemand of iets gericht is; aanslag heet de onderneming zelve, maar het wordt meer gebruikt voor geheimen aanval. Zijn snoode toeleg werd verijdeld. Er werd een aanslag op 's prinsen leven gedaan. Heraugière's aanslag op Breda gelukte.

De wil om iets ten uitvoer te brengen. Men kan den wil om iets te doen, beschouwen in betrekking tot de drijfveeren, die hem deden ontstaan, en in betrekking tot hetgeen het voorwerp van het willen is. In het eerste geval spreekt men van een besluit, in het laatste geval van een voornemen; voor voornemen gebruikt men ook plan, waaraan echter meer het denkbeeld van ontwerp der uitvoering verbonden is.

noemt men de uitdrukking der denkbeelden, waarnaar een werk (inzonderheid een bouwkundig werk) moet worden uitgevoerd. De eerste aanleg, de afbeelding in hoofdtrekken, heet ontwerp; de teekening heet het plan. In het dagelijksch leven worden plan en ontwerp voor hetgeen men beraamt, dikwijls door elkaar gebruikt. In officieelen of kanselarijstijl wordt meest ontwerp of concept gebruikt. Bestek noemt men het definitieve ontwerp, waarnaar de aanbesteding plaats heeft, het breedvoerig ontwerp met de beschrijving van de uit te voeren werken, de soort van materialen, alsmede van de berekening der kosten.

Het punt, waarnaar wij streven, waarop onze handelingen en onze wenschen gericht zijn. Voornemen is niet anders dan het besluit tot de handeling, hetzij deze al of niet tot uitvoering komt. Ik heb reeds jaren het voornemen gehad eene reis naar Zwitserland te doen. Opzet is een voornemen, dat zich op iets kwaads richt. Heb ik u beleedigd, dan is het zonder opzet geschied. Plan is hetzelfde als voornemen, maar minder onbepaald; het veronderstelt dat de wijze van uitvoering reeds ontworpen is, zij het ook nog slechts in den geest. Oogmerk onderstelt reeds een begin van uitvoering; het wijst het punt aan, waarop het oog gevestigd is, en waartoe de verschillende handelingen zullen moeten voeren; op de keus en de aanwending der middelen heeft men het oog bij bedoeling. Uwe voorkomendheid is zoo ongewoon en in het oog loopend, dat gij daar zeker het een of andere oogmerk mede hebt, ofschoon het mij nog niet heeft mogen gelukken uwe bedoeling te vatten. Tusschen doelwit, mikpunt en doel bestaat dit verschil, dat wij ons naar een doel zelf voortbewegen, het persoonlijk trachten te bereiken, terwijl bij doelwit en mikpunt alleen onze krachten in zekere richting worden aangewend. Het doel, dat Julius Caesar nooit uit het oog verloor, was de eerste persoon in Rome te worden; zich hoe langer hoe meer in de volksgunst te dringen was daarom het voornaamste doelwit van zijn streven. Iemand tot het mikpunt van zijne spotternijen maken. Doeleinde is slechts eene versterking van doel, en het meervoud doeleinden doet dienst als het ontbrekende meervoud van dit woord. Een nieuwmodisch zakmes dient tot allerlei doeleinden.