als trefwoord met bijbehorende synoniemen:
als synoniem van een ander trefwoord:
woordverbanden van ‘afmaken’ grafisch weergegeven
in Charivarius' Een Ander Woord (1945):
in het Handwoordenboek van Nederlandsche Synoniemen (1908):
Iets ten einde toe verrichten. Eindigen drukt eenvoudig uit, dat het einde van iets bereikt wordt, 't zij dat men er opzettelijk een eind aan maakt, 't zij, dat men het bereikt door het het laatste gedeelte aan het geheel toe te voegen. Het was bijna posttijd; hij eindigde dus zijn brief, hoewel hij lang niet alles had geschreven, wat hij van plan was. We hebben ons werk geëindigd. Ten einde brengen zegt, zonder meer, dat men aan een voorgenomen of opgedragen arbeid heeft gedaan, wat men er aan doen kon; het laat in 't midden of dit einde goed, dan wel verkeerd is. Hij heeft zijn arbeid ten einde gebracht, maar men moet niet vragen hoe. Volbrengen en volvoeren drukken uit, dat men geregeld voortwerkt aan eene opgedragen of voorgenomen taak, meestal met het bijdenkbeeld, dat er veel moeite aan verbonden is. Volbrengen ziet meer op de werking, volvoeren op het voortbrengsel daarvan. Ditzelfde geldt van afdoen en afmaken, die te kennen geven, dat er aan de zaak of den arbeid niets meer te doen overblijft. „Het is volbracht." Hij volbrengt zijne moeilijke taak met geduld en opgewektheid. Hij wist den hem gegeven last te volvoeren ondanks aller tegenwerking. Ik moet nog een opstel afmaken, dan is mijne taak afgedaan. Voltooien, voleindigen en het deftige voleinden geven te kennen, dat het laatste gedeelte van iets verricht wordt, maar met het bijdenkbeeld van daardoor teweeggebrachte volkomenheid. Zij laten zich dus alleen in die gevallen gebruiken, waarin onze werkzaamheid tot de eene of andere schepping heeft geleid, en wel bepaaldelijk tot eene zoodanige, waarvoor eene niet geringe mate van talent of kunstvaardigheid en volharding vereischt wordt. De Keulsche dom bleef jarenlang onvoltooid. De Heere zal het voor mij voleindigen. (Ps. 138 : 8).
Dooden is de algemeene uitdrukking voor het leven van een wezen vernietigen. Ombrengen, eene verkorting van om het leven brengen beteekent: iemand het leven doen verliezen, doch met de bijgedachte dat het op eene gewelddadige wijze geschiedt: ombrengen of om het leven brengen met een zwaard. Daar aan berooven het denkbeeld van onrechtmatigheid eigen is, ziet van het leven berooven, behalve op het gewelddadige, ook op het onrechtmatige van de daad. Ontlijven laat dit geheel in het midden en wordt alleen gezegd van het ontnemen van het leven aan een menschelijk wezen; hetzelfde geldt van het leven benemen, waarin het nemen van het leven niet slechts iets gewelddadigs, maar ook het doen ontstaan van gemis uitdrukt. Beide worden dan ook van zelfmoordenaars gebezigd. Ontlijven is echter min of meer verouderd. Eene ongunstige beteekenis heeft vooral vermoorden, dat gebezigd wordt van het onrechtmatig dooden van iemand op een eenigszins slinksche wijze. Tusschen vermoorden en doodslaan is hetzelfde verschil als tusschen moord en doodslag. Doodslaan onderstelt dat men iemand in drift, zonder dat men het recht er toe heeft, met een slag of op ruwe wijze het leven ontneemt. Ook wordt het gebruikt van het dooden van dieren, wat bij vermoorden, ontlijven, van het leven berooven niet het geval is, doch wel bij afmaken en slachten. Afmaken, van dieren gebruikt, is dooden, enkel met het doel om het bestaan te doen ophouden: ziek rundvee wordt afgemaakt. Slachten is doodslaan met het doel om het vleesch van het dier te kunnen eten. Van menschen gebruikt beteekent afmaken door dooden uit den weg ruimen; het wordt evenals slachten, wanneer dit van menschen wordt gebezigd, meestal van ombrengen op groote schaal gebruikt: de gevangenen werden afgemaakt; de eerbare vrouwen slachten (Hooft). Verslaan is iemand dooden door hem eene doodelijke wonde of slag toe te brengen; het wordt meest gebruikt van iemand dooden in een gevecht. Niet alleen van menschen, ook van dieren wordt het gebruikt. Apollo versloeg den Python. Doen sneven beteekent eigenlijk doen vallen, en wordt dus gebruikt, zoowel van het dooden van iemand in een gevecht, als voor vermoorden. De dolk des sluipmoordenaars deed hem sneven. Om hals brengen en ter dood brengen worden beide gebruikt voor het voltrekken van een doodvonnis. Bij om hals brengen denkt men echter minder aan eene geregelde rechtspleging, maar meer aan het in het geheim dooden van den gevatten misdadiger of gevangene, of het volgens eene ongeregelde rechtspleging ombrengen van gevangenen. In de Septemberdagen werden vele onschuldigen om hals gebracht. Bij ter dood brengen heeft men meer den geregelden gang der rechtspleging op het oog, die met de voltrekking van het doodvonnis op het schavot eindigt.
in Woordenboek der Nederduitsche synonimen (1821), band 1, blz. 97:
woorden met een verwante vorm:
bij andere sites:
debug info: 0.0032 c