Denken is elke werkzaamheid van het verstand. Gaat deze gepaard met sterke inspanning en daaruit voortvloeiende afgetrokkenheid, dan noemt men het peinzen; zinnen, dat op zich zelf minder in gebruik is, veronderstelt bovendien inspanning om zich het gedachte levendig en duidelijk voor te stellen. Terwijl denken, peinzen en zinnen altijd door middel van een voorzetsel met hun voorwerp moeten verbonden worden, hebben overleggen, bepeinzen, bezinnen en overpeinzen een direct voorwerp. Bij overleggen, dat eigenlijk beteekent eene zaak van alle kanten beschouwen, heeft men een bepaald doel op het oog; overpeinzen ziet meer op de inspanning bij het overleggen; bezinnen is gelijk-beteekenend met bedenken en met overleggen. Bezin u eens goed; bezint eer gij begint; een onbezonnen plan. Bedenken (over zich bedenken zie bij beraden) is alles, wat voor een plan noodig is, in onzen geest in gereedheid brengen. Alles wel bedacht, zal ik er liever van afzien. (Zie voor bedenken ook uitdenken). Nadenken is door denken nader bij de waarheid of den grond van iets trachten te komen. Doordenken is aanhoudend, met alle mogelijke scherping van het verstand over iets denken; doordenken wordt gebruikt ten opzichte van eene zaak, die aanmerkelijke diepte heeft, die moeielijkheden oplevert; men zegt hiervan ook diep denken. Overdenken is eene zaak in haren ganschen omvang tot voorwerp van het denken maken.

Denken over, of 't oog vestigen op iets, dat ons van gedachte kan doen veranderen. In aanmerking nemen is de aandacht aan iets schenken, dat men van belang rekent voor de oordeelvelling, die men gaat maken. Zijne jeugd en onervarenheid in aanmerking nemende, zal men hem met verschooning beoordeelen. Acht geven op en acht slaan op drukken, evenals ook letten op uit, dat men iets opmerkzaam beschouwt met het doel om zich in zijne handelingen of zijn oordeel te richten naar die beschouwing. Zij krijgen verder de beteekenis van iets wel bedenken, niet uit het oog verliezen. In acht nemen is letten op iets, dat betracht moet worden of waarvoor zorg gedragen moet worden. Geeft acht op de lessen uws vaders en let op zijne wijze woorden. Gij moogt wel eens acht slaan op de handelingen van uwen boekhouder. Neemt de burgerlijke beleefdheid in acht. Opmerken is goed op iets acht geven, het oplettend beschouwen. Hierbij komt echter meer op den voorgrond, dat het schenken van de aandacht het gevolg is van de scherpzinnigheid van den opmerker. Bedenken en beschouwen geven te kennen, dat men over alles, wat in aanmerking komt voor de oordeelvelling, met opmerkzaamheid zijne gedachten laat gaan, alvorens zijn oordeel uit te spreken. Overwegen drukt dit nog sterker uit, en onderstelt dat men groot gewicht hecht aan hetgeen men in aanmerking neemt. Vestigt men zijne aandacht op iets met het doel om het van alle kanten te beschouwen, ten einde met overleg een besluit te nemen, dan neemt men iets in beraad.

Iets nieuws door denken voortbrengen. Bedenken drukt dit in het algemeen uit, en kan ook van zeer eenvoudige denkbeelden gezegd worden, bv. een naam bedenken. In uitdenken ligt het denkbeeld van eene opzettelijke inspanning van het denkvermogen, zoodat men het denkbeeld in alle deelen geordend en voltooid ter uitvoering kan overgeven. Hij heeft een nieuw middel uitgedacht om de menschen tot betaling te dwingen. Verzinnen ziet meer op het krijgen eener gelukkige ingeving door de werking van het vernuft of de phantasie. Vandaar dat verzinnen ook de bijbeteekenis heeft van verdichten, dat eigenlijk beteekent iets verzinnen, dat niet waar is. Ik zou je nog graag eene mooie geschiedenis vertellen, maar ik weet er heusch geen meer te verzinnen. Een verdicht feit, verhaal.