Elke indruk, dien het lichaam of de ziel ontvangt is eene aandoening; gevoel is het gevolg van dien indruk. Die indruk tot bewustzijn gebracht is eene gewaarwording. Beide laatste komen zeer dicht bij elkaar, maar gevoel is algemeener en wordt van alle soorten van indruk gezegd, terwijl gewaarwording bij voorkeur ziet op een gevoel, dat men bij zich zelven waarneemt en dat min of meer plotseling en tijdelijk is, terwijl gevoel meer van blijvenden aard is. Met betrekking tot het lichaam wordt aandoening altijd van ziekelijke prikkels gezegd: aandoening van de long; van den geest gezegd beteekent aandoening ook gemoedsbeweging: hij was zijne aandoening niet meester. Het gevoel van dankbaarheid verdrong spoedig de onaangename gewaarwording door het ervaren zijner onmacht ontstaan.

De algemeene beteekenis der werkwoorden is: door de zintuigen indrukken in den geest opnemen; zij verschillen ten opzichte van den graad der energie van den geest. Gewaarworden is het zwakst, het is het zich bewust worden van eene aandoening of een indruk; eene gewaarwording is een indruk, die tot ons bewustzijn komt. Waar nemen is acht geven op de gewaarwordingen, hare eigenaardigheden opmerken, en deze van elkander onderscheiden. De inhoud van hetgeen men waarneemt is eene waarneming. Aanschouwen veronderstelt aanwending van het oordeel, en is het samenvatten van de verschillende waarnemingen tot een geheel, in welks beschouwing men zich meer of minder verdiept. Eene aanschouwing is de uitkomst van een aanschouwen, een beeld van het waargenomene door het aanschouwen in den geest voortgebracht; dit beeld blijft het eigendom van den geest, ook nadat de zinnelijke indruk opgehouden heeft. De geest kan haar weer als voor het oog te voorschijn roepen; dit heet zich iets voorstellen, en het product dezer werking eene voorstelling. Aanschouwing, voorstelling en zich voorstellen zijn in de hier bedoelde beteekenis alleen in de zielkunde in gebruik.