uitleggen

als woordenboektrefwoord:

uitleggen:
(uitgelegd), verklaren.

als trefwoord met bijbehorende synoniemen:

uitleggen (ww) :
toelichten, duiden, begrijpen, verklaren, uiteenzetten, opvatten, interpreteren, verhelderen, verduidelijken, expliceren, expliciteren, preciseren, annoteren, commentariëren, uiteendoen, expliqueren, verdietsen
uitleggen (ww) :
openslaan, uitspreiden, ontvouwen, openvouwen, exponeren
uitleggen (ww) :
uitbreiden, vergroten, verlengen
uitleggen (ww) :
spreiden, verbreden
uitleggen (ww) :
inleggen

als synoniem van een ander trefwoord:

toelichten (ww) :
illustreren, duiden, uitleggen, verklaren, uiteenzetten, motiveren, belichten, staven, van commentaar voorzien, beredeneren, expliceren, uiteendoen, expliqueren, becommentariëren, adstrueren
uiteenzetten (ww) :
vertellen, toelichten, uitleggen, verklaren, verhelderen, verduidelijken, exposeren, ontvouwen, expliceren, expliciteren, uitspinnen, uiteendoen, expliqueren, verdietsen
verklaren (ww) :
toelichten, duiden, uitleggen, duidelijk maken, motiveren, interpreteren, verhelderen, verduidelijken, beredeneren, expliceren, preciseren, expliqueren, verdietsen
expliciteren (ww) :
toelichten, uitleggen, uiteenzetten, verhelderen, verduidelijken, met zoveel woorden zeggen, expliciet maken, preciseren
duiden (ww) :
toelichten, uitleggen, verklaren, uiteenzetten, interpreteren, verhelderen, uiteendoen, expliqueren, verdietsen
verduidelijken (ww) :
toelichten, illustreren, uitleggen, verklaren, ophelderen, verhelderen, expliciteren, veraanschouwelijken
duidelijk maken (ww) :
uitleggen, verklaren, ophelderen, verhelderen, verduidelijken, aan het verstand brengen
verhelderen (ww) :
toelichten, uitleggen, verklaren, voorlichten, ophelderen, verduidelijken
opvatten (ww) :
ervaren, beschouwen, begrijpen, beoordelen, uitleggen, interpreteren
inleggen (ww) :
inzetten, uitleggen, deponeren, tussenvoegen
interpreteren (ww) :
duiden, uitleggen, verklaren, opvatten
vertolken (ww) :
uitleggen

woordverbanden van ‘uitleggen’ grafisch weergegeven

in Charivarius' Een Ander Woord (1945):

in het Handwoordenboek van Nederlandsche Synoniemen (1908):

Iets volkomen verstaanbaar maken. Uiteenzetten en uitleggen drukken beide dit uit zonder meer; omschrijven is met de voorgaande slechts in zooverre synoniem dat het ditzelfde beoogt; het begrip is echter in zooverre beperkt, dat omschrijven verstaanbaar maken is dooide zaak in andere bewoordingen breeder of vollediger uit te drukken. Verklaren is niets anders, dan eene duistere zaak helder of duidelijk maken, zoodat men ze gemakkelijk doorzien en begrijpen kan. Verduidelijken is datgene, wat nog niet duidelijk genoeg is, in duidelijker bewoordingen verklaren. Uitleggen beteekent, door de deelen eener ingewikkelde zaak bloot te leggen, maken dat men de zaak gemakkelijk overzien en begrijpen kan.

in Keur van Nederlandsche Synoniemen (1922):

De beteekenis van iets, dat onduidelijk is, volkomen duidelijk maken.

Uitleggen is: de beteekenis in woorden aangeven: droomen uitleggen; een tekst uitleggen (als 't ware de deelen uiteenleggen en ze goed bekijken); verklaren is: wat niet helder of klaar is en dus moeilijk begrepen kan worden, duidelijk maken: Het ontstaan van dag en nacht verklaren. Den oorlog verklaren (= de redenen duidelijk maken). Verduidelijken zegt meer, dat iets al wel duidelijk is, maar dat men het toch nog duidelijker wil maken: Een voordracht door lichtbeelden, een beschrijving door afbeeldingen verduidelijken.

Uiteenzetten is: de deelen van een ingewikkelde zaak, te groot om voor 't eerst in ééns te worden overzien, uit elkaar zetten en den ouderlingen samenhang verklaren, zoodat men een juist begrip van het geheel verkrijgt; letterlijk : een stoommachine uiteenzetten; fig. ziet het meer op een betoogen; de beteekenis van een historisch feit uiteenzetten (= de oorzaken aangeven, andere er mee in verband staande feiten noemen, de gevolgen opsommen, enz.).

in Woordenboek der Nederduitsche synonimen (1821), band 3, blz. 11:

in Nederduitsche synonymen (1836), band 1, blz. 264:

in de lijst met antoniemen (woorden met een tegengestelde betekenis):

uitleggen
innemen

woorden met een verwante vorm:

werkwoord
zelfstandig naamwoord
bijvoeglijk naamwoord

bij andere sites:

synoniemen-sites:
algemene woordenboeken:
oorsprong:
zinsverband en voorbeeldzinnen:
vertalen:
naar het
overige:

debug info: 0.004 c