voorzichtig

als woordenboektrefwoord:

voorzichtig:
bn. bw. (-er, -st), behoedzaam.

als trefwoord met bijbehorende synoniemen:

voorzichtig (bn) :
aarzelend, bescheiden, discreet, onopvallend, terughoudend, zuinig
voorzichtig (bn) :
bedachtzaam, behoedzaam, omzichtig, zorgvuldig

als synoniem van een ander trefwoord:

zorgvuldig (bn) :
accuraat, angstvallig, consciëntieus, gedetailleerd, minutieus, nauwgezet, nauwkeurig, net, oplettend, plichtsgetrouw, precies, scrupuleus, secuur, soigneus, stipt, voorzichtig
bescheiden (bn) :
discreet, eenvoudig, ingetogen, modest, nederig, niet opdringerig, niet opvallend, onopvallend, pretentieloos, sober, stemmig, terughoudend, voorzichtig, zedig
bedachtzaam (bn) :
behoedzaam, beraden, bezonnen, denkend, intelligent, kalm, nadenkend, omzichtig, rustig, schrander, verstandig, voorzichtig, welberaden, weloverwogen
terughoudend (bn) :
aarzelend, achterhoudend, afstandelijk, beheerst, bescheiden, gereserveerd, gesloten, stroef, verlegen, voorzichtig
secuur (bn) :
diepgaand, grondig, minutieus, nauwgezet, nauwkeurig, nauwlettend, precies, stipt, voorzichtig, zorgvuldig
angstvallig (bn) :
consciëntieus, meticuleus, minutieus, nauwgezet, peuterig, scrupuleus, voorzichtig, zorgvuldig
gereserveerd (bn) :
aarzelend, afstandelijk, gesloten, koel, omzichtig, terughoudend, voorzichtig, zuinig
omzichtig (bn) :
bedachtzaam, behoedzaam, gereserveerd, parlementair, voorzichtig
spaarzaam (bn) :
economisch, karig, matig, schriel, voorzichtig, zuinig
behoedzaam (bn) :
bedachtzaam, omzichtig, voorzichtig, zachtjes
parlementair (bn) :
beleefd, beschaafd, omzichtig, voorzichtig
aarzelend (bw) :
dralend, gereserveerd, huiverig, onzeker, terughoudend, voorzichtig, wankelmoedig, weifelend, weifelmoedig

woordverbanden van ‘voorzichtig’ grafisch weergegeven

in Charivarius' Een Ander Woord (1945):

in het Handwoordenboek van Nederlandsche Synoniemen (1908):

Deze woorden geven te kennen, dat iemand door met overleg te handelen, tracht te ontgaan wat hem schaden kan. Bedachtzaam, beraden en bezonnen is hij, die over hetgeen hij wenscht te ondernemen eerst behoorlijk nadenkt, die het voor en tegen wikt en weegt, en de beste wegen voor zijn doel kiest; beraden en meer nog bezonnen geven eene groote mate van voorzichtigheid in het nemen van een besluit te kennen; bedachtzaam veronderstelt langer overleg. Voorzichtigheid en behoedzaamheid zijn twee soorten van bedachtzaamheid. Voorzichtig is hij, die mogelijk nadeel vooruitziet en zoo handelt, dat hij kans heeft dit te ontgaan; behoedzaam, die in gevaarlijke omstandigheden zoo beleidvol te werk gaat, dat hij zich of anderen voor schade weet te behoeden, Voor zichtig en bedachtzaam worden zoowel van het overleggen en bedenken alvorens te handelen, als van de wijze van handelen gezegd; behoedzaam heeft alleen op de handeling betrekking. Omzichtig is hetzelfde als behoedzaam; alleen drukt het nog sterker de voorzorg van den behoedzame uit, om op te letten of alles rondom veilig is, of er niet van eenigen kant gevaar dreigt.

in Keur van Nederlandsche Synoniemen (1922):

behoedzaam, voorzichtig, omzichtig

Met overleg te werk gaande, om gevaar (schade) te vermijden.

Behoedzaam duidt aan, dat men in gevaarlijke omstandigheden op zijn hoede is om zich zelf of anderen bij dreigend gevaar voor schade te bewaren. Men zorgt zooveel mogelijk alles te voorkomen, wat het gevaar kan doen toenemen, terwijl men gereed is om, mocht het gevaar ons naderen, het zooveel doenlijk af te weren. Behoedzaam, met het geladen geweer in de hand, naderde hij het hol van den leeuw.

Voorzichtig wijst aan, dat men zooveel mogelijk alle gevaren voorziet, die zouden kunnen ontstaan; daardoor kan men zijn handelingen zóó richten, dat men het gevaar tracht te ontgaan. Hij was voorzichtig genoeg om zich niet terstond door een belofte te verbinden. Gij moet het voorzichtig behandelen, d. i. alle voorzorgen in acht nemen, dat het voorwerp niet breekt.

Omzichtig is hij, die te midden van gevaren naar alle kanten om zich ziet, of er soms gevaar dreigt. Het heeft dus eenigszins de beteekenis van behoedzaam, maar het is nog sterker.

De voorzichtige berekent vooraf de kansen, de behoedzame is zelden voortvarend, de omzichtige is vaak wantrouwend. (Verklaar de eigenschappen!)

in Woordenboek der Nederduitsche synonimen (1821), band 1, blz. 213:

in Woordenboek der Nederduitsche synonimen (1821), band 3, blz. 21:

omzichtig, behoedzaam, voorzichtig

in de lijst met antoniemen (woorden met een tegengestelde betekenis):

voorzichtig
onvoorzichtig

woorden met een verwante vorm:

zelfstandig naamwoord

bij andere sites:

synoniemen-sites:
algemene woordenboeken:
oorsprong:
zinsverband en voorbeeldzinnen:
vertalen:
naar het
overige:

debug info: 0.0028 c